Sprawozdanie z wycieczki

                             SZUKAMY WIOSNY NA JURZE: 

                          Pińczów, Busko Zdrój, Pacanów, Solec

                                           5 kwietnia 2025

   Zgodnie z rocznym planem imprez Koła w dniu 05.04.2025 odbyła  się wycieczka: Szukamy Wiosny na Jurze. Po drodze za Jędrzejowem i Kijami wjechaliśmy w malowniczy krajobraz Nidziańskiego Parku Krajobrazowego pełnego zarośniętych lasem wapiennych wzgórz, wąwozów i głębokich jarów, oraz szerokiej Doliny Nidy z licznymi starorzeczami i meandrami. Pojechaliśmy do Pińczowa zwiedzić stare 11-to tysięczne miasto powiatowe z licznymi zabytkami. Najpierw zobaczyliśmy Synagogę Starą z połowy XVI w. najstarszą w Polsce bardzo dobrze zachowaną z bogatymi freskami, wyposażeniem i tablicami z opisem historii ludności żydowskiej w Pińczowie, ich kulturze, religii oraz tragedii podczas okupacji hitlerowskiej. W Pińczowie mieszkało przed wojną 3700 osób pochodzenia żydowskiego prawie 70% ludności miasta. Zwiedziliśmy potem z przewodniczką bardzo bogate i ciekawe Muzeum Regionalne  mieszczące się w dawnym klasztorze paulinów, a także ariańskim gimnazjum. Są tu bogate zbiory z wykopalisk archeologicznych z epoki kamiennej, kultury łużyckiej, epoki rzymskiej z licznymi monetami, średniowiecznej Polski, czasów powstań z XIX w. i I oraz II Wojny Światowej, a także czasów międzywojennych i powojennych. Cały historyczny przekrój Ziemi Pińczowskiej i okolic. Osobna wystawa obejmuje pamiątki po okresie Reformacji, kiedy to Pińczów był ośrodkiem centralnym przemian religijnych ze słynnym Gimnazjum Pińczowskim zwanym Polskimi Atenami. Wykładało tutaj wielu profesorów Akademii Krakowskiej i pod przywództwem Jana Łaskiego przetłumaczono tutaj na język polski po raz pierwszy w historii Polski Biblię z języków oryginału tj. z aramejskiego, hebrajskiego i greki. Biblię wydrukowano 4 września 1563 r. w Brześciu Litewskim. Osobna wystawa obejmuje zbiory biograficzne i dzieła literackie napisane przez piewcę Ziemi Pińczowskiej pisarza, etnografa i dramaturga Adolfa Dygasińskiego urodzonego w pobliżu Pińczowa. Są tu także zbiory militariów, odznaczeń, strojów ludowych, zbiory etnograficzne, sprzętu gospodarstwa domowego, a także bogate judaica pozostałe po ludności żydowskiej zamieszkującej przed wojną Pińczów. Po trudach zwiedzania byliśmy w rynku na smacznej kawie i ciastku w kawiarni „Kwadrans”. Potem zwiedziliśmy jeszcze kościół parafialny pw. św. Jana Ewangelisty z XIV w. przebudowany wielokrotnie z wyposażeniem barokowym. Następnie pojechaliśmy do Buska Zdroju drogą wzdłuż Doliny Nidy. Busko obecnie miasto powiatowe liczące 18000 mieszkańców uzyskało prawa miejskie w 1287 r. i rozwijało się jako miasto rzemiosła, handlu i obsługi rolnictwa. Według miejscowej kroniki zakonu sióstr norbertanek już Władysław Jagiełło wraz z małżonką korzystał z dobroczynnych właściwości wód z miejscowych źródeł w podróży na Litwę w w dniu 6 grudnia 1393 r. Pierwsze badania solanek pod względem leczniczym zlecił ks. Hugo Kołłątaj księdzu Franciszkowi Bielina Ossowskiemu w 1776 r, a wyniki badań o ich rewelacyjnych właściwościach opublikował naukowiec włoski Filip Carossi. Z parkingu w Zdroju przeszliśmy obok sanatorium „Nida” i Wojskowego Centrum Lecznictwa Sanatoryjnego do kompleksu głównego Domu Zdrojowego „Marconi”. Generał Feliks Rzewuski po zakupie Buska i badaniach wody w zagranicznych laboratoriach z licznych naturalnych źródeł solankowo-siarczkowych uruchomił pierwsze łazienki dla kuracjuszy w 1808 r, a potem cały kompleks zdrojowy zaprojektowany przez włoskiego architekta w stylu klasycystycznym Henryka Marconiego w 1836 r. Leczono tu choroby reumatyczne, płuc, krążenia, narządów ruchu, choroby skórne, jelitowe itd. Zdrojowisko szybko zasłynęło skutecznością leczenia i szybko się rozwijało stając się obecnie trzecim uzdrowiskiem w Polsce po Krynicy i Kołobrzegu pod względem jakości leczenia, atrakcji wypoczynkowych i popularności. Busko Zdrój posiada 2000 łóżek sanatoryjnych i leczy się tu corocznie 50000 kuracjuszy. W budynku zdrojowym napiliśmy się wody jodowo-bromowej i siarczanowo-jodowej, a potem zwykłej ciepłej wody, gdyż są te wody o bardzo dużym zasoleniu i stężeniu różnych pierwiastków. Przeszliśmy następnie przez Park Zdrojowy zaprojektowany przez Ignacego Hanusza w poł. XIX w. w stylu francuskim i potem wielokrotnie powiększonego w stylu angielskim, a także współcześnie o tzw. Małpi Gaj. Przeszliśmy Główną Aleją im A. Mickiewicza, aż do Rynku starego miasta około 2 km podziwiając po drodze rzeźby, fontanny, tężnię solankową, Dom Kultury, różne wspaniałe sanatoria i pensjonaty i okazałe budynki użyteczności publicznej. Mimo wczesnej wiosny zakwitły już barwinki, forsycje, ozdobne śliwy, ciemierniki i inne kwiaty i krzewy. Trzecim punktem programu tego intensywnego zwiedzania był niedaleki Pacanów. Niewielkie malownicze miasteczko ma również starożytne korzenie, a parafia liczy sobie 900 lat. W Bazylice Mniejszej św. Marcina w kaplicy św Anny funkcjonuje od 1615 r. kult krzyża, miejsce pielgrzymkowe do figury Pana Jezusa Ukrzyżowanego. Zwiedziliśmy sanktuarium. Pacanów słynny jest jednak z Koziołka Matołka z bajki Kornela Makuszyńskiego, w której słynny koziołek wybrał się w świat do Pacanowa, aby podkuć kopytka. Na środku rynku zobaczyliśmy pomnik słynnego koziołka przy którym wszyscy się obfotografowywali. Potem poszliśmy do Europejskiego Centrum Bajki im. Koziołka Matołka. Jest to wybudowany przy pomocy funduszy europejskich ogromny kompleks bajek różnych słynnych światowych bajkopisarzy i dalej się rozbudowujący. Zobaczyliśmy główny hol, salę multimedialną i filmową, na zewnątrz kilkanaście obiektów bajkowych i placów zabaw. Najwięcej było radości ze zdjęciami z żywym koziołkiem w postaci przebranego pana, który beczał i dokazywał, a także przy zakupie bajkowych pamiątek w sklepie z zabawkami. Ostatnim punktem zwiedzania było uzdrowisko nadnidziańskie najmłodsze Solec Zdrój z najbogatszymi źródłami solankowo-siarczanowo-bromowo-jodowymi. Pierwsze sanatorium „Świt” powstało w 1918 r, a potem w okresie międzywojennym kolejne „Jasna”, „Irena” i inne. Największy rozwój nastąpił w ostatnich latach po odkryciu wód termalnych i wybudowaniu ogromnych sanatoriów i hoteli. Soleckie wody mają zmineralizowanie i zasiarczenie jedne z największych w świecie. Przeszliśmy główną aleją od kościoła parafialnego, aż do stawu i ptaszarni obok nowoczesnego termalnego kąpieliska z wodami siarczanowymi. Na trasie wycieczki podziwialiśmy ukwiecone skwery, łąki i parki: zawilce, przylaszczki, ciemierniki, bratki, powojniki, forsycje itp. Po tym nastąpił powrót. 

   Program wycieczki przygotował, zorganizował, opowiadał historię zwiedzanych obiektów i miejscowości oraz prowadził kol. Myrta Mieczysław. 

   W wycieczce uczestniczyło 37 osób z Oddziału PTTK z Świętochłowic i nie tylko.

                                                                                Myrta Mieczysław