Sprawozdanie z wycieczki

                                         XXXI SPOTKANIE z WIOSNĄ

                  TURYSTÓW ŚWIĘTOCHŁOWIC na JURZE:

                         Poręba Żegoty, Alwernia, Rudno,

                  zamek Tenczyn, Tenczynek, Krzeszowice

                                                             29 maja 2021

    Zgodnie z rocznym planem imprez Oddziału odbyła się w dniu 29.05.2021 odbyła się wycieczka: "XXXI Spotkanie z Wiosną Turystów Świętochłowic na Jurze". Tym razem pojechaliśmy na południowy kraniec Jury 20 km od Krakowa. Najpierw pojechaliśmy do Poręby Żegoty, gdzie znajdował się potężny barokowy pałac hrabiów Szembeków. Niestety pałac po różnych zniszczeniach wojennych i pożarach jest w kompletnej ruinie. Przeszliśmy aleją wokół pałacu i parku i zobaczyliśmy ruiny pałacu, mauzoleum hr. Szembeków, oraz piękne okazy starych zabytkowych drzew pomników przyrody. Przeszliśmy także do barokowego kościoła św. Marcina z 1762 r. z ołtarzami bocznymi przeniesionymi z katedry wawelskiej po remoncie. Następnie przejechaliśmy wokół zalewu „Skowronek” z ośrodkiem wypoczynkowym do Alwerni na parking przy Muzeum Pożarnictwa - najstarszego w Polsce. Przeszliśmy najpierw wokół Wąwozu Lessowego do klasztoru Ojców Bernardynów, gdzie w kościele znajduje się sanktuarium z cudownym obrazem twarzy Chrystusa „Ecce homo”. Zobaczyliśmy piękny barokowy kościół budowany w latach 1630-1676 z pięknymi obrazami z XVII w., park przyklasztorny z różnymi rzeźbami, wąwóz Lessowy oraz pomodliliśmy się przed cudownym obrazem. Było to bardzo często uczęszczane miejsce pielgrzymkowe w XVIII i XIX w. szczególnie z Górnego Śląska, a pielgrzymi śląscy datkami walnie przyczynili się do wybudowania wieży kościelnej z dzwonami w 1900 r. Zwiedziliśmy także obszerny zabytkowy rynek w Alwernii z kamieniczkami z podcieniami oraz bardzo ciekawe Muzeum Pożarnictwa z samochodem bojowym marki MERCEDES z 1926 r., jedyny taki w Polsce, a drugi na świecie znajduje się w Izraelu. Postój na kawę był na stacji benzynowej BP przy autostradzie naprzeciw Alwernias Studio największych w Polsce studio produkcji filmów fabularnych, komercyjnych, reklamowych, gier komputerowych itp. z 16 kopulastymi studiami wyglądającymi jak pojazdy z kosmosu. Po kawie i ciastkach przejechaliśmy na drugą stronę autostrady do Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego i szlakiem żółtym przeszliśmy od wsi Rudno do zamku Tenczyn ok 3 km w pięknej scenerii kwitnących wiosennych drzew, krzewów i kwiatów, oraz skałek Jurajskich. Zamek TENCZYN zwiedzaliśmy z przewodniczką p. Anią, która szczegółowo opowiedziała historię zamku, potężnego rodu hr. Tęczyńskich budowniczych twierdzy i zamku najbogatszego w Małopolsce (posiadali 486 wsi, 24 miasta i 4 zamki), pokazała poszczególne budowle całego kompleksu twierdzy (w średniowieczu II co do wielkości w Polsce). Zobaczyliśmy barbakan, szyję, baszty obronne, zamek dolny i górny z dziedzińcami i zabudowaniami gospodarczymi, mieszkalnymi i obronnymi, kaplicę zamkową oraz potężną wieżę ostatecznej obrony. Szwedzi podczas potopu nie zdobyli twierdzy. Twierdza została poddana bez walki za okup. Szwedzi złupili zamek, wykradli cenne wyposażenie, podpalili zabudowania i zniszczyli urządzenia obronne. Przez wieki miejscowa ludność powoli rozbierała mury na swoje cele budowlane. Obecnie gmina Krzeszowice powoli odbudowuje niektóre fragmenty murów obronnych np. barbakan, a tłumy turystów wspomagają budżet gminy szczególnie w czasie pokazów walk rycerskich i zdobywania twierdzy przez Szwedów w I weekend sierpnia (nawet 1000 rycerzy i widzów). Linia męska hr. Tęczyńskich wymarła na Janie w 1638 r., a potem całe latyfundia ordynacji Państwa Tenczyńskiego posiadali kolejno Opalińscy, Sieniawscy, Czartoryscy i Potoccy, aż do 1939 r. Siedzibą główną latyfundium zostały Krzeszowice, gdzie księżna Izabela Czartoryska wybudowała pałacyk Vauxhall pierwszy w Polsce zdrój z wodami siarczanowymi w 1770 r., oraz pałac na Górze Parkowej. Po zwiedzeniu Zamku Tenczyn zeszliśmy szlakiem żółtym do parkingu i pojechaliśmy do miejscowości Tenczynek, gdzie zobaczyliśmy barokowy kościół z cudownym obrazem MB Tenczyńskiej, a następnie do Kamieniołomu Porfiru i Diabazu (największego w Małopolsce) pod Niedźwiedzią Górą. Grzbiet Jurajski Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego ma podłoże wulkaniczne i wydobywa się te skały w wielu kamieniołomach. Diabaz i porfir są skałami bardzo twardymi nie nasiąkliwymi wodą i stanowią doskonały budulec na budowę dróg i na domieszkę do asfaltu. Zobaczyliśmy zakład przeróbczy produkcji kruszywa z ogromnymi hałdami diabazu. Do samego wyrobiska nas nie wpuszczono. Widzieliśmy z wieży zamkowej zamku TENCZYN tę największą dziurę w ziemi w Małopolsce wykonaną przez człowieka. Po drodze widzieliśmy również neogotycką bramę wjazdową z XIX w. do Zwierzyńca, który znajdował się w lesie Pod Niedźwiedzią Górą. W XIX i XX w. Hrabiowie Potoccy posiadający dobra Tenczyńskie od końca XIX w. niebywale rozbudowali pałac w Krzeszowicach w stylu klasycystycznym i neorenesansowym toskańskim według projektu Franciszka Marii Lanciego (rok rozbudowy 1850). Linia Krzeszowicka hr. Potockich panowała tutaj do II wojny św. i przyczyniła się do rozwoju miasta i przemysłu. Zwiedziliśmy miasto Krzeszowice: okazały neogotycki kościół parafialny, zabytkowy ogromny park z okazami drzew egzotycznych, pałac Potockich na Górze Parkowej (tylko z zewnatrz), zabudowania dawnego zdroju, rynek starego miasta, park zdrojowy, oraz zjedliśmy smaczne posiłki w barze. Ogromny pałac został zwrócony rodzinie Potockich i jako własność prywatna jest ogrodzony i remontowany. Podczas II wojny światowej w pałacu mieszkał gen. Heinrich Frank gubernator Generalnej Gubernii, natomiast urzędował na Wawelu.

Powrót do Świętochłowic nastąpił o godz. 18-tej.

Program wycieczki przygotował, zorganizował, opowiadał historię zwiedzanych obiektów i miejscowości oraz prowadził kol. Myrta Mieczysław. W wycieczce uczestniczyło 18 osób z Oddziału PTTK z Świętochłowic i nie tylko.

                                                                                       Myrta Mieczysław