Sprawozdanie z wycieczki POLESIE i ZIEMIA ŻELECHOWSKA

                                      16 - 19 czerwca 2022

Zgodnie z rocznym planem imprez Koła w dniach 16 - 19.06.2022 odbyła się wycieczka na Polesie i Ziemię Żelechowską.

W I-szym dniu po drodze zwiedziliśmy najpierw Muzeum biograficzne Jana Kochanowskiego w Czarnolesiu. (tylko z zewnątrz bo było nieczynne). Następnie pojechaliśmy do Urszulina zwiedzić małą ekspozycję muzealną przy Dyrekcji Poleskiego Parku Narodowego wraz z hodowlą polskiego żółwia błotnego, który jest symbolem Poleskiego PN. W Poleskim PN przeszliśmy trasę „ Dąb Dominik" długości 6,5 km. Zobaczyliśmy po drodze dąb „Dominik" liczący około 350 lat, Jezioro Moszne i trasą terenową raz ścieżką leśną wśród bagien, a raz pomostem drewnianym doszliśmy do wsi Jamniki. Podziwialiśmy po drodze wspaniałą roślinność bagienną, tundrową, lilie wodne, nenufary, złocień żółty i wiele gatunków mchów w tym kilkanaście endemicznych. Potem pojechaliśmy do Sosnowicy podziwiać resztki pałacu, ogromny park nad jeziorem i dworek hrabiego Sosnowskiego Hetmana Litewskiego, u którego pracował po ukończeniu Szkoły Rycerskiej Tadeusz Kościuszko i skąd wyemigrował do Ameryki po nieudanych próbach poślubienia córki hrabiego - Ludmiły. Z kolei we Włodawie zobaczyliśmy piękny zabytkowy rynek miasta, ogromny barokowy zespół klasztorny oo. Dominikanów oraz zespół 2 synagog i domu kahalnego (gminnego), w którym mieści się Muzeum Pojezierza Łęczyńsko - Włodawskiego, oraz Historii i Kultury Żydów. Na nocleg pojechaliśmy do nowoczesnego pięknie wyposażonego Domu Pielgrzyma przy Sanktuarium MB Kodeńskiej w Kodniu. Po zakwaterowaniu i kolacji był spacer po dróżkach maryjnych i łąkach nadbużańskich, aż na na sam brzeg Bugu do granicy polsko - białoruskiej.

W II-gim dniu po śniadaniu zwiedziliśmy z przewodnikiem panią Zosią miasteczko Kodeń z jego najstarszymi zabytkami: pozostałość zamku Książąt Sapiehów, zbrojownię, najstarszy gotycki kościół, fragmenty murów obronnych, sanktuarium MB Kodeńskiej oraz poznaliśmy historię cudownego obrazu kopii figury MB z Gwadelupy. Potem pojechaliśmy do Kostomłotów zobaczyć i podziwiać wspaniały drewniany zabytek: cerkiew unicką pw św. Nikity z XVII w. Była zamknięta i zwiedziliśmy ją w drodze powrotnej. W Terespolu zobaczyliśmy jedną z twierdz tzw. Prochownię największego systemu umocnień Rosji Carskiej - część Twierdzy Brzeskiej. W 16 -tu pomieszczeniach zgromadzono ogromną ilość pamiątek z okresu I wojny światowej: broń, mapy, mundury, armaty, makietę Terespola i Brześcia, opisy bitew itd., a także zbiory etnograficzne okolic Brześcia: sprzęt gospodarstwa domowego i gospodarczego, stroje ludowe, wyposażenie zakładów rzemieślniczych, książki, gazety, pisma historyczne, malarstwo i wiele innych. Po 1,5 godzinnym zwiedzaniu byliśmy zachwyceni i oszołomieni bogactwem zbiorów. Po objechaniu rynku zobaczyliśmy jeszcze zabytkowy kościół parafialny. Potem pojechaliśmy do Pratulina zwiedzić Sanktuarium Błogosławionych 13 Męczenników Unickich, którzy zostali zamordowani przez wojsko carskie w 1874 r. za odmówienie przejścia z kościoła unickiego do prawosławnego po likwidacji przez cara kościoła unickiego w Rosji. W Janowie Podlaskim zobaczyliśmy zabytkowy barokowy kościół św. Trójcy (d. katedra), pałac biskupów łuckich i podlaskich, zabytkowy rynek z fontanną z końmi, oraz najstarszą w Polsce Państwową Stadninę Koni Czystej Krwi Arabskiej. W rynku był postój na kawę i piwo bo było upalnie. W miejscowości Krzyczew zobaczyliśmy przepiękny Przełom Bugu granicznej w tym miejscu rzeki z Białorusią. Mimo obostrzeń granicznych udało nam się podziwiać wysoką skarpę porośniętą lasem wysokości ok. 30 m, wąwozy, zakola, trzcinowiska, stare transzeje i leniwy bieg rzeki szerokiej w tym miejscu ok. 180 m. A wszystko to porośnięte bujnym lasem. Przy parkingu obok punktu widokowego stoi czołg z II wojny światowej na wysokim postumencie i obowiązkowo go zaliczyłem wchodząc na niego. W drodze powrotnej w Kostomłotach pani z rady parafialnej pokazała nam piękne freski i ikonostas w cerkwi neounickiej św. Nikity, opowiedziała historię kościoła unickiego w Polsce oraz zasady wiary i liturgii. Mimo zmęczenia słuchaliśmy z zapartym tchem, bo były to wiadomości dla nas bardzo ciekawe. Po powrocie do Kodnia po kolacji było pieczenie kiełbasek na ruszcie przy ognisku, śpiewy piosenek turystycznych i biesiadnych, deklamacja wierszy przez Halinkę Ziobro, opowiadanie kawałów oraz kosztowanie wina marki „Myrtos".

W III-cim dniu był długi objazd Równiny Kodeńskiej oraz Ziemi Żelechowskiej i Łukowskiej. Najpierw w Jabłecznej zwiedziliśmy cudowny monastyr prawosławny św. Onufrego. Ksiądz zakonnik pokazał nam przepiękną cerkiew pw. Zaśnięcia NMP, oraz opowiedział historię kościoła prawosławnego, zasady wiary i liturgii, obowiązkowego wyposażenia cerkwi i organizację autokefalicznego kościoła prawosławnego w Polsce. Zobaczyliśmy także ładny ogród klasztorny, osobne dzwonnice i dokonaliśmy zakupów dewocjonalii. Potem w Hannie zobaczyliśmy piękny drewniany kościół katolicki przerobiony z cerkwi z pięknymi freskami i ukwieconym Kręgiem Męki Pańskiej. Potem był Romanów z ogromnym pięknym parkiem i biograficzne Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego największego historycznego pisarza Polski. Pani przewodnik opowiedziała nam historię rodu Kraszewskich, Józefa Kraszewskiego, jego podróże, ogromną pracowitość i wprost niebywałe osiągnięcia na polu literatury, tłumacza z kilku języków, malarstwa i muzyki. W muzeum zgromadzono ogromną ilość przedmiotów związanych z jego życiem, oraz epoką w której żył. Byliśmy zachwyceni. Po spacerze po parku pojechaliśmy do miejscowości Jabłoń, gdzie znajduje się duży pałac Zamoyskich, w którym obecnie mieści się Technikum Rolnicze. Pałac XIX wieczny w stylu gotyku angielskiego robi duże wrażenie, ale jest zaniedbany. W Jabłoni również znajduje się Muzeum Augusta Zamoyskiego znanego rzeźbiarza bardziej na świecie niż w Polsce, twórcę stylu formizmu. Jego główne prace znajdują się w Paryżu i w Brazylii. Z kolei w miejscowości Czemierniki zobaczyliśmy duży pałac rodu magnackiego Firlejów w stylu włoskiej willi barokowej palazzo in fortezza z XVII w. Pałac pięknie położony nad jeziorem oraz ogromny park robią duże wrażenie niestety długi czas był tu Dom Dziecka i pałac jest mocno zaniedbany. Obecnie jest w rękach prywatnych i widać próby remontu. Z kolei w Woli Gułowskiej zobaczyliśmy ogromny barokowy kościół karmelitów Sanktuarium Żołnierzy Września, oraz Muzeum Czynu Bojowego Kleeberczyków w Domu Kultury, gdzie niedaleko w Lasach Parczewskich odbyła się 5.10.1939 r. ostatnia bitwa Żołnierzy Września i gen. Kleeberg rozwiązał swoje oddziały wojska. Potem w niedalekiej Woli Okrzejskiej zobaczyliśmy dworek rodzinny i muzeum biograficzne Henryka Sienkiewicza. Dworek jest obecnie w remoncie, ale park i tablice informacyjne o historii rodziny i osiągnięciach pisarza zrobiły na nas duże wrażenie. Potem pojechaliśmy do sąsiedniej wsi Okrzeja, gdzie ludność miejscowa i pielgrzymi usypali w hołdzie pisarzowi w latach 1932-38 Kopiec Henryka Sienkiewicza wysokości 15 m. Kopiec zobaczyliśmy z daleka, gdyż spieszyliśmy się do Muzeum Regionalnego w Łukowie, gdzie są przeniesione na czas remontu dworku w Woli Okrzejskiej wszystkie pamiątki związane z Sienkiewiczem. Zwiedziliśmy to muzeum Regionalne i byliśmy zachwyceni zbiorami i paniami które nas oprowadzały po muzeum: jedna pani z jedną grupą po zbiorach etnograficznych, a druga po muzeum H. Sienkiewicza i na zmianę. Wyczerpani i pełni wrażeń obfitego dnia wróciliśmy do Kodnia.

W IV-tym dniu był powrót i zwiedziliśmy po drodze najpierw Radzyń Podlaski ze słynnym pałacem Potockich. Eustachy Potocki z żoną Marią z Kątskich wybudowali w latach 1750-1795 ogromną rezydencję w stylu „entre cour et jardin": kilkanaście budowli z pałacem 3 skrzydłowym, oranżerią, oficyny, tarasy z ogrodami i ogromnym parkiem. Całość wzniesiona pod okiem architekta królewskiego Jakuba Fontany z kilkudziesięcioma grupami rzeźb mitologicznych na budynkach i wolno stojących w parku i w ogrodach jest największym w Polsce zespołem architektonicznym w stylu rokoko. Perłą rokoka w Polsce jest oranżeria z grupą rzeźb Rydwan Apollina nad frontowym ryzalitem. Wcześniej posiadłość należała do rodu Mniszchów i tu urodziła się i wychowała Maryna Mniszchówna żona Dymitra Samozwańca cara Rosji i jako pierwsza kobieta w Rosji została koronowana na carycę w 1606 r. Jej dziadek Mikołaj Mniszech po przejęciu zamku Kazanowskich przebudował gotycki zamek na rezydencję palazzo in fortezza, a Eustachy Potocki na obecną rezydencję. Zespół pałacowo parkowy od 2015 r. jest własnością miasta, jest systematycznie remontowany i w 2015 roku został wybrany w plebiscycie National Geografic Traveler jako zwycięzca konkursu na „Siedem Nowych Cudów Polski". Następnym punktem zwiedzania był Dęblin. Zobaczyliśmy jeden z fortów „Twierdzy Dęblin" budowanej przez Rosję w latach 1832-1840, zabytkowy klasycystyczny pałac Jabłonowskich obecnie rektorat Wyższej Szkoły Lotnictwa, zabudowania WSL, zabytkowy samolot RWD polskiej konstrukcji z 1928 r. oraz rynek miasta obok którego znajduje się czynne lotnisko wojskowe i szkoleniowe i Muzeum Lotnictwa. Niestety nie było już czasu na jego zwiedzenie, Na rynku była obowiązkowa przerwa na kawę i piwo i potem nastąpił już powrót.

Powrót nastąpił około godz. 19-tej. Program wycieczki przygotował, zorganizował, opowiadał historię zwiedzanych miejsc i obiektów oraz prowadził kol. Myrta Mieczysław. W wycieczce uczestniczyło 31 osób z Oddziału PTTK z Świętochłowic i nie tylko.

                                         Prezes Koła

                                            Myrta Mieczysław