Sprawozdanie z wycieczki ZABRZE Muzeum Górnictwa

                                       Sztolnia Królowa Luiza

                                                 2 marca 2024

    Zgodnie z rocznym planem imprez Oddziału PTTK w dniu 02.03.2024 odbyła się wycieczka z cyklu zwiedzamy miasta GOP: Zabrze Muzeum Górnictwa Sztolnia Królowa Luiza.

   Przejazd autobusem linii nr 840 z Świętochłowic Piaśnik z ul. Chorzowskiej do Zabrza na ul. Wolności nr 410. Dojście do Centrum Obsługi Turystów w dawnej łaźni łańcuszkowej Kopalni Królowej Luiza Zachód przy szybie Carnall. Po zakupieniu biletów z przewodnikiem pojechaliśmy autobusem do centrum Zabrza na Plac Wolności do ujścia Dziedzicznej Sztolni Odwadniającej. Sztolnia była drążona i obmurowana w latach 1805 do 1866 o długości 14 km, aż do Kopalni Król w Chorzowie do szybu Jacek na głębokości do 73 m. Ta ogromna inwestycja rządu pruskiego powstała z inicjatywy Hr Redena ówczesnego dyrektora Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu i miała na celu odwadnianie kopalń rządowych naturalnym spływem, a także transport węgla z podziemi łodziami. Inwestycję prowadzono przy użyciu prostych narządzi ręcznych a także prochu strzelniczego czarnego (nie znano dynamitu). Co 2 km były po drodze drążone szybiki na powierzchnię w celu wentylacji, transportu urobku i krótszego dojścia górników do przodka. Praca była niezwykle ciężka i powolna bez jakiejkolwiek mechanizacji. Urobek wywożono na taczkach do ujścia sztolni. Po dojściu do pokładów węgla po około 3 km, sztolnię zawodniono i na łodziach ręcznie pchanych wywożono węgiel w skrzyniach do pogłębionej rzeki Bytomki spławiając łodziami ciągniętymi przez konie idące po brzegu rzeki do Huty Gliwice. Na łodzie ładowano 4 skrzynie o łącznej wadze około 460 kg. W hucie w Gliwicach był wybudowany przez Szkota Johna Baildona pierwszy na kontynencie europejskim wielki piec hutniczy opalany koksem. Niestety po uruchomieniu całej Sztolni Dziedzicznej nastąpiła nieszczelność na odcinku Pola Wschód w Zaborzu na skutek eksploatacji niżej zalegających pokładów węgla. Sztolnia już nie nadawała się do transportu węgla, ale do końca istnienia kopalni służyła do odwadniania. Po odkopaniu ujścia Sztolni w 2010 roku rozpoczęto jej czyszczenie ze szlamu i osadu o grubości ok. 1,5 m. Całość prac udostępniających na cele turystyczne trwała 10 lat. Przewodnik po opowiedzeniu historii Sztolni i górnictwa na Górnym Śląsku przeprowadził nas do przystani. Przepłynęliśmy 2 łodziami akumulatorowymi na śrubę 1130 m, a następnie wyrobiskami górniczymi i starą Sztolnią doszliśmy 2,5 km pod szyb Carnall, gdzie wyjechaliśmy na powierzchnię z głębokości 43 m kolejką podwieszoną na szynach. Po drodze oglądaliśmy narzędzia pracy, sprzęt oświetleniowy, systemy wentylacji, stare łodzie transportowe oraz ciekawe kolorowe nacieki na obudowie chodników wytworzone przez ociekającą wodę ze stropu z zawartością soli i wapieni. Po wyjeździe na powierzchnię zwiedziliśmy maszynę wyciągową parową czynną nadal, nadszybie szybu Carnall, sprzęt ratownictwa górniczego i sprzęt oświetleniowy używany w wyrobiskach od czasu neolitu w postaci łuczywa do czasów współczesnych. Całość trasy z ekspozycją sprzętu, narzędzi, przodków górniczych itd. była niezwykle ciekawa. Po zwiedzaniu Sztolni Królowa Luiza poszliśmy na kawę i ciastko do kawiarni usytuowanej na szczycie zrewitalizowanej Wieży Ciśnień na wysokości 35 m przy ul. Sienkiewicza, skąd roztaczała się piękna panorama Zabrza mimo dżdżystego dnia.

    Program wycieczki przygotował, zorganizował, opowiedział historię zwiedzanych miejsc i obiektów, oraz prowadził po trasie kol. Myrta Mieczysław. 

    W wycieczce uczestniczyło 19 osób z Oddziału PTTK z Świętochłowic i nie tylko.

                                                                                                                Myrta Mieczysław